زمانی که گروه بزرگی همچون رولینگ استونز تازه به امریکا رسیده بود تا بلکه طرفدارانی هم در ینگه دنیا پیدا کند بیتل ها هنگ کنگ و ژاپن و اصلاً کل جنوب شرق آسیا را هم فتح کرده بودند. اما امروز و در حالی که سال ۲۰۰۸ هم آغاز شده، رولینگ استونز به عنوان شاید محبوب ترین گروه زنده دنیا به پنجمین دهه کاری اش نزدیک می شود. دوامی که قطعاً حاصل اتحاد شدید میک جگر، کیت ریچاردنو، چارلی واتس و ران وود بوده. آثار آنها همچنان در تمام دنیا پرفروش است.
بیتل ها اما در مقایسه با رولینگ تنها ۱۰سال عمر کردند، ۱۰ سالی که البته شاید به همه ۵۰ سال حضور رولینگ استونز می ارزید. شاید اگر بخواهیم طور دیگری این موضوع را تحلیل کنیم باید بگوییم ۱۰ سال کار بیتل ها شهرتی فراموش نشدنی را برایشان رقم زد که احتمالاً ۵۰ سال دیگر هم اگر مجله رولینگ استونزی وجود داشت و می خواست ۱۰۰ چهره برتر موسیقی قرن بیستم تا سال ۲۰۵۰ را انتخاب کند، بیتلز همچنان رده اول رده بندی را به خودش اختصاص می دهد.
بیتل ها به عنوان یک پدیده بزرگ از بندر لیورپول در حالی که در بندر فوتبال دوست بریتانیا با ترانه هایشان باعث ساخته شدن بسیاری از شعارهای هواداران متعصب بندری در جزیره شدند دنیای موسیقی را نیز تکان دادند. وقتی پل مک کارتنی در آن صبح سرد زمستانی با بیدار شدن از خواب ملودی گوش نواز«دیروز» (yesterday) را- که به گفته خودش ساعاتی قبل تر در خواب به گوشش خورده بود- نوشت، شاید هرگز تصور نمی کرد روزی ملودی زیبای ساخته شده توسط او به محبوب ترین قطعه موسیقی شاید قرن بیستم تبدیل شود.
در واقع «دیروز» فراتر از یک موسیقی حتی از پدیده یی به نام بیتلز پیش افتاد و باعث شد هنوز هم هر کسی در جایی ملودی حتی بی کلامش را می شنود لحظاتی به بیتل ها فکر کند. شرایطی که صرفاً برای یک پیرمرد ۷۰ ساله که جوان دهه ۶۰ میلادی بود و با ترانه های بیتل ها بزرگ شده بود، پیش نمی آید. آنها پدیده بودند چون هنوز هم در دنیا جوانانی که انتظار می رود فقط به گونه هایی مثل «هوی متال»، «متال» یا در حالت خوش بینانه «هاردراک» علاقه مند شوند سراغ بیتل ها می روند و در اینترنت به دنبال آهنگ هایی از آنها هستند که در آرشیوشان وجود ندارد.
اگر به عنوان یک مخاطب سری به سایت «یاهو» بزنید برایتان مشخص می شود. که همواره در قسمت «Audio» در یاهو، بیتلز رده اول را به خود اختصاص می دهد و بیشترین جست وجوها مربوط به این گروه محبوب انگلیسی است که بیش از سی و چند سال از پایان دوران اوجش می گذرد.
—
روزهایی از دهه ۷۰ بودند که انتقاد کردن از بیتل ها بیشتر شبیه یک جرم بزرگ به نظر می رسید. آنها صاحب مکتبی از موسیقی شده بودند. اگر جلوی یک شهروند اهل لیورپول از آنها انتقاد کنید احتمال دارد با شما گلاویز شود. هنوز هستند کسانی که از علاقه بالایشان به بیتل ها ترانه های هیچ گروه دیگری را حتی امتحانی هم گوش نمی کنند. چندی پیش گفته شد شخصی از علاقه وحشتناکش به بیتل ها در لیورپول تمام لباس ها و لوازم شخصی اش را به شکل لوازم شخصی بیتل ها و اتاقش را به شکل اتاق جرج هریسون نوازنده گیتار و یکی از خوانندگان گروه درآورده.
—
برای مردم انگلیس موسیقی راک مانند فوتبال یک رویداد مهم است که می تواند روی زندگی تک تک آنها تاثیرگذار باشد و در این حالت گروه های موسیقی حالت ویژه یی پیدا می کنند. دست انگلیس ها برای انتخاب هم کاملاً باز است. طبیعی است کشور آنها محل تولد مهم ترین گروه های موسیقی به ویژه راک در قرن بیستم بوده است. از بیتل ها که بگذریم پینک فلوید و لد زپلین که برای خودشان در دنیا طرفداران چند ده و شاید هم چند صد میلیونی دارند. چندی پیش لد زپلین بعد از ۲۲ سال در لندن کنسرتش را اجرا کرد. ۲۲ میلیون نفر برای حضور در کنسرت این گروه ابراز تمایل کرده بودند. و حتی خود رولینگ استونز که از کالت های موسیقی معاصر محسوب می شوند.
—
روزگاری برای جان لنون، پل مک کارتنی، جرج هریسون و رینگو استار با آن موهای مرتب روی گوش آمده شان به شهرت رسیدن یک دغدغه بود اما آنها بیش از هر گروهی در دوران خودشان شهرت و استقبال مردمی که آنها را ستایش می کردند، دیدند. شاید به همین دلیل بود که به مرور زمان پخته تر شدند، به خصوص جان لنون و جرج هریسون که خاطرات خوبی را در زمان جدایی از گروه در نقاط مختلف دنیا به جای گذاشتند و البته به خصوص جان لنون که خود به تنهایی یک چهره تاثیرگذار و مهم در موسیقی معاصر محسوب می شود. بیتل ها شاید بهترین خاطرات را برای نسل های مختلف مردم رقم زدند. خاطراتی که با «yesterday»، «Hey Jude» یا «Let it be» یا کلی آهنگ مطرح دیگر در ذهن مردم همه جای دنیا ثبت شد؛ خاطرات دیروز…
۲
بیتلز گروه محبوب بابک ریاحی پور نیست. حال و هوای او بیشتر به «پینک فلوید» و «لدزپلین» می خورد. اما با وجود اینکه حتی علاقه به انتقاد از بیتل ها دارد منکر جایگاه بالای آنها در موسیقی هم نمی شود. این نوازنده مشهور گیتاربیس که سابقه همکاری با افرادی مثل کورش یغمایی، محمد نوری، علیرضا عصار و محمد اصفهانی را هم دارد، در سال ۸۲ با آلبوم سولو «آزمون و خطا» بیش از قبل خودش را مطرح کرد. او اعتقاد دارد در مورد اسطوره یی مثل بیتلز حتی با گذشت سال ها از فعالیت هایشان حرف های زیادی برای گفتن وجود دارد.
—
-چقدر جرات لازم است تا بیتلز را نقد کرد و حتی منکر بسیاری از عناوینی که در موسیقی به دست آوردند، شد؟
در داخل ایران نه، ولی در خارج از ایران انتقاد از آنها خیلی جرات می خواهد. بیتل ها برای مردم تبدیل به اسطوره شدند. اسطوره را هم نمی توان نقد کرد. چنین حالتی در ایران برای پینک فلوید وجود دارد. در ایران هم آنها به نوعی اسطوره هستند و انتقاد کردن از آنها جرات می خواهد.
-یعنی بیتل ها در ایران درست شناخته نشدند؟
به نوعی شاید. البته نه اینکه آنها را نشناسند اما خیلی از گروه ها در ایران مشهورتر از بیتل ها هستند.
-مساله این است که آیا بیتل ها به همان اندازه که دنیا را تکان دادند، ارزشمند بوده اند؟
بله، ارزشمند بودند. موسیقی ترکیبی آنها از زمان و مکان مناسبی که در آن قرار داشتند به دست آمده بود. بی شک آنها پاپ را متحول کردند.
-و بیتل ها به مرور زمان کامل تر هم می شدند؟
دقیقاً. آلبوم گروهبان پپر اوج تکامل آنها در موسیقی شان است. این کار جدی تر از قبلی ها بود.
-و در آن زمان برای ال اس دی حتی تبلیغ هم می کردند.
هیچ کس نمی تواند حالا ادعا کند که بیتل ها برای ال اس دی تبلیغ می کردند. باید به زمانی که آنها در آن حضور داشتند، توجه کنیم. در آن سال های دهه ۶۰ همه می خواستند چنین جاده یی را آزمایش کنند. یکی مثل سید برت با بی احتیاطی از مصرف این مخدر دیوانه و نابود شد اما بیتل ها خیلی باهوش بودند و هیچ وقت به این داروی روانگردان معتاد نشدند.
-دهه ۶۰ با رویدادهایش چقدر به بیتلز شدن بیتل ها کمک کرد؟
قطعاً خیلی. اما مساله این است که بیتل ها خود شناسنامه دهه ۶۰ هستند. اصلاً آنها عامل مهم شهرت این دهه محسوب می شوند. در کنار آنها رولینگ استونز هم بود که البته آنها بلوز کار می کردند ولی بیتل ها بیشتر پاپ کار می کردند.
-پاپ – راک تعریف کامل تری از ژانر کاری آنها نیست؟
تعریف کامل تری است که بعدها به عنوان ژانر کاری بیتل ها تعریف شد. به هر حال آنها همواره موسیقی خودشان را متحول کردند؛ از آغاز تا پایانی که می توان به آنها گفت یک گروه پاپ – راک واقعی.
-قبول دارید در همان دهه ۶۰ بسیاری از گروه های مستعد به خاطر قدرت وحشتناک بیتل ها و محبوبیت عجیب شان قربانی شدند؟
باید ببینیم تعریف مان از استعداد چیست. در پاپ – راک نواختن ساز فقط برای اجرای آهنگ یک کار است و بحث بیشتر سر آهنگسازی است که در این مورد بیتل ها قطعاً بهترین بودند. همین حالا در معتبرترین دانشکده های دنیا آنها را آنالیز می کنند. همان طور که یکی از منتقدان معروف امریکایی روزی گفته بود سه گروه در این گونه موسیقی بودند که واقعاً از نظر آهنگسازی کامل بودند؛ بیتلز، آبا و بیچ بویس. تقریباً کوچک ترین ایرادی نمی توان به آنها گرفت.
-از همان قدیم رولینگ استونر همواره با بیتلز مقایسه می شد. در زمان حضور بیتل ها رولینگ همیشه پشت سر آنها بود اما امروز حدود پنج دهه است که آنها همچنان به کارشان ادامه می دهند در حالی که بیتل ها سال ها پش منحل شدند. راز ماندگاری رولینگ استونز در مقابل بیتلز چیست؟
آنها هنوز هم هستند چون با هم کنار آمدند. می دانید پل مک کارتنی و جان لنون زیاد از حد ایده داشتند و زیادی خلاق بودند. ضمن اینکه شهرت شان باعث افزایش مسائل پیرامونی شده بود.
-واقعاً مهم ترین دلیل جدایی آنها همین بود؟
یکی از دلایل بود. به اعتقاد من مهم ترین دلیل یوکو زن جان لنون بود که مثل کنه به جان گروه افتاده بود و در کارها دخالت می کرد.
-می شود گفت چه کسی در گروه بیش از بقیه افراد توانایی داشته؟
من می گویم جان لنون. لنون از همه آنها اسطوره تر است که البته من فکر می کنم جدایی بیتل ها از هم برای لنون مفید بود چون او توانست در دهه ۷۰ یک حرکت سیاسی، اجتماعی قوی راه بیندازد.
-رینگو استار؟
به نوعی نخودی گروه بود. رینگو دوست داشتنی بود و سایر اعضا به دلیل علاقه زیادی که به او داشتند او را در میان خودشان قبول کرده بودند.
-جرج هریسون چطور؟
شخصیت جالبی داشت. فکر می کنم پویاترین عضو گروه بود. یک جنتلمن واقعی که حضورش در هند، اوج کارهایش بود.
-و پل مک کارتنی؟
یک آهنگساز خیلی خوب. هر چند من معتقدم بعضی از کارهایش خیلی لوس هستند.
-خیلی ها معتقدند او از نظر سواد موسیقی حتی بالاتر از لنون بود.
شاید، اما نباید فراموش کنیم مک کارتنی زمان بیشتری هم برای نشان دادن خودش داشته. لنون ۲۷ سال پیش کشته شد اما مک کارتنی هنوز هم هست و کار می کند.
-اما ملودی «دیروز» شاهکاری است که مک کارتنی در زمان حضور در بیتلز و حضور جان لنون در گروه نوشته است.
قبول، منظور من در مجموع بود.
–چرا اینقدر به چاک بری علاقه داشتند. کاور کردن چند کار او از جمله معروف ترین اثر بری Jonny BGoode)) چه دلیلی داشت؟
خب، چاک بری به نوعی برای آنها الگو بود. ضمن اینکه به اعتقاد من کاور کردن یک اثر کار بدی نیست. مثل جوکو که بسیاری از آهنگ ها را به همین شکل مطرح کرده است.
-و جایگاه اول بزرگترین پدیده موسیقی قرن برای آنها درست تعیین شده است؟
بله حق شان است. شاید بعضی مواقع قدیمی ها کارهای بدی انجام دهند. مثل خود مک کارتنی که آلبوم آخرش چنین حسی را می دهد که پیش خودتان بگویید ای کاش امثال مک کارتنی سال ها پیش بی خیال کار شده بودند. اما از واقعیت ها نمی شود گذشت. بیتلز خاص ترین جایگاه را در موسیقی بین الملل دارد.
منبع : روزنامه اعتماد
Related posts: