اختصاصی خانه گیتار ایران
گیتار و چوب آن
در گیتارهای کلاسیک مرغوب ، بطور سنتی از رز وود برای پشت و پهلو ، صنوبر برای صفحه صدا ، ماهون برای دسته و آبنوس برای صفحه انگشت گذاری استفاده می شود.هرچند که این آغاز یک داستان پیچیده است . چنین چوب هایی در انواع مختلفی از نوع و کیفیت وجود دارند و از طرفی عملکرد صوتی آنها به طریقه بریدن ، خشک کردن و سن آنها بستگی دارد.
چوب برای صفحه صدا
همانطور که آنتونیو تورس ( ۱۸۹۲ – ۱۸۱۷ ) در حدود یک قرن پیش ثابت کرد ، صفحه رویی در گیتار بیشترین تاثیر را در صدا دارد. در میان چندین انتخاب برای صفحه صدا صنوبر بیشترین مورد استفاده را دارد که خود در چند نوع است که در ساخت گیتار بکار می رود .
آنتونیو تورس
گیتار طرح تورس
اولین انتخاب برای گیتارهای درجه یک صنوبر آلپاین ( picea abies ) می باشد که بطور معمول صنوبر آلمانی خوانده می شود . این صنوبر
اروپایی که از جنگل های سوئیس ، آلمان و مزارع یوگسلاوی می آید ، در سالهای اخیر به سختی یافت می شود
. Sitka یا همان صنوبر انگلمن از امریکای شمالی دارای کیفیتی پایین تر از نمونه اروپایی آن است اما به وسعت در ساخت گیتارهای باسیم استیل مورد استفاده قرار می گیرد زیرا ساختار متفاوت فیبر آن به تعدیل هارمونی خشن این سازها که توسط سیم های استیل ایجاد می شود کمک می کند. نمونه دیگر ، صنوبر هوکایدو است که توسط سازندگان ژاپنی در گیتارهایشان به کار می رود.
Spruce-Sitka Spruce
در دهه ۶۰ صنوبر آلمانی با کیفیت بالا بسیار گران و کمیاب شد خوزه رامیرز سوم ( ۱۹۹۵ – ۱۹۲۲ ) شروع به تحقیق برروی سدر قرمز غربی ( thuya plicata ) کرد که بطور معمول سدر کانادایی خوانده می شود.
رگه های مستقیم و نزدیک بهم ، ثبات فرم حتی در قبال تغییر رطوبت و دما و پاسخ دهی زیاد ، آن را جایگزین مناسبی برای صنوبر ساخت. بدنبال رامیرز بسیاری از سازندگان مشهور همچون ایگناسیو فلتا ( ۱۹۷۷ – ۱۸۹۷ ) و دانیل فریدریچ ( متولد ۱۹۳۲ ) شروع به ساخت گیتار با چوب سدر کردند.
هرچند برخی از سازندگان توانستند نتایج خوبی بدست آورند دیگران نتوانستند چوب سدر را بکار برند. انتخاب بین صنوبر و سدر ( در صورت یکسان بودن دیگر عناصر ) به سلیقه شخصی بستگی دارد مانند تفاوت بین بستنی وانیلی و شکلاتی .
Chocolate Cedar
گیتار با چوب سدر به فرکانس های پایین و تحریک کم بهتر پاسخ می دهد و معمولا شیرین تر و مهربان تر است هرچند که سازندگان می توانند از سدر برای تولید صدای درخشان و صاف نیز استفاده کنند. در کل گیتارهایی با چوب سدر دارای صدای تیره تر و کم جهت تر اما فراگیرتر از صنوبر می باشند. صدای صنوبری با سن مناسب آشکارا بی همتا است ، وضوح ، صراحت و جهت دار بودن صدا به مانند یک پیکان از ویژگی های آن است.
از نکاتی که در رابطه با چوب سدر می توان گفت آن است که ناهمانند با صنوبر ، صدای آنها با مرور زمان و افزایش سن تغییر نمی کند به عبارت دیگر از همان ابتدا قدرت پاسخ دهی خود را دارند و نیازی نیست تا چند سال نواخته شوند تا صدایی چون یک صنوبر مسن را بیابند.
نکته ای که در رابطه با گیتار با چوب صنوبر وجود دارد آن است که صنوبر نسبت به تغییرات رطوبتی حساس تر از سدر هستند و عملکرد آنها به سن چوب و طریقه خشک کردن آن وابسته است.
چوب دارای در نوع سلولوز می باشد ، یکی اتمسفریک که توانایی جذب و دفع رطوبت را دارد و دیگری کریستالی که رطوبت جذب نمی کند . زمانی که چوب بریده می شود و شروع به خشک شدن می کند رطوبتی را که در طول عمر جذب کرده بود به هوا برمی گرداند و سلولوز کریستالی جایگزین اتمسفری می شود ، تمایل جذب رطوبت کاهش و ظرفیت نوسان با شدت زیاد افزایش می یابد . بطور خلاصه با افزایش سن چوب و خشک شدن و یژگی های صوتی آن بهبود می یابد .
در حالی که بعضی از فروشندگان چوب اطمینان می دهند که چوبهای آنها ۵۰ سال سن دارد ولی زمانی که چوب به بهترین وضعیت خشکی رسید دیگر گذشت زمان تاثیری بر افزایش کیفیت ندارد.
سازندگان سازهای زهی خشک شدن چوب با هوا را نسبت به روش کوره ای ترجیح می دهند چون در خشک شدن طبیعی با هوا امکان تغییرات شیمیایی و عمل آمدن چوب ایجاد می شود. زمان لازم برای خشک شدن چوب در هوا در حدود ۳ تا ۵ سال است اما سازندگان چوب صفحه صدا را در بازه زمانی بالاتری خشک می کنند در حدود ۲۰ تا ۳۰ سال . کیفیت چوب صفحه صدا از ۳ خصیصه ؛ صاف بودن رگه ها ، متراکم بودن رگه ها ، و نوع رگه های مغزی چوب تعیین می شود .
صاف و مستقیم بودن رگه های چوب در کیفیت صدا و تیزی آن تاثیر زیادی دارد آنها باید کاملا صاف و موازی باشند ، از آنجا که ارتعاشات صدا در طول رگه های چوب حرکت می کند هر انحرافی از خط راست قدرت صدا را کاهش می دهد. به همین شکل هرچه تراکم رگه ها ( تعداد در سانتی متر ) بیشتر باشد کیفیت بهتر است از طرفی منظم و یک دست بودن آنها نیز تعیین کننده است .
rosewoods
نامنظم بودن تراکم نشان دهنده درست نبریدن چوب و نامرغوبی آن است . در چوبهای عالی فاصله بین رگه ها کمتر از ۲ میلیمتر است. یکی دیگر از ویژگی های یک چوب خوب صنوبر آن است که در آن رگه های مغزی قابل رویت وجود داشته باشد. آنها الیافی هستند که در راستای رگه های اصلی رشد می کنند و وظیفه طبیعی آنها در درخت انتقال صمغ است.
این الیاف مغزی با ارتباط دادن رگه های طولانی سبب بهبود صدا می شوند. در سدر رگه های مغزی باتراکم کمتری وجود دارند ولی نه به وضوح صنوبر و مانند چوب صنوبر تاثیر چندانی بر صدا ندارند.
Brazilian rosewood
در سالهای اخیر برخی از کارخانه های سازنده گیتار سعی کردند تا از ظاهر سازهای مرغوب تقلید کنند و گیتارهایی با چوب صفحه صدا ، تشکلیل شده از اتصال نوارهای باریک و بلند چوب به یک دیگر تولید کنند تا از نظر ظاهری مشابه چوب های مرغوب باشد اما صدای ایجاد شده از آنها مشابه صدای تخته های چند لایه است و خریداران باید اطمینان یابند که صفحه صدا از تکه چوبی طبیعی ساخته شده باشد.
Related posts: