بیش از سه دهه از مرگ جیم موریسون یکی از اسطوره های فراموش نشدنی موسیقی راک می گذرد و آنچه بیش از هر چیز موید این مقام برجسته اوست، اتفاقاتی است که از آن روز تا به حال افتاده و ذره ای از محبوبیت حیرت انگیز او و گروهش «دورز» کم نکرده است و چه بسا حال که هیجانات آن زمان فروریخته، طرفداران پر و پا قرص تر و جدی تری هم داشته باشد.
جریاناتی که حدوداً از اوایل دهه ۱۹۸۰ تا به امروز شروع شده، همه عاملی شده است تا باز هم از دورز صحبت کرد. در سپتامبر ۱۹۸۱ مجله رولینگ استون یکی از مشهور ترین شماره های خود را با طرح جلدی فراموش نشدنی به بازار ارائه کرد. جلدی که با چاپ عکسی از جیم موریسون نوشته بود؛ «اون پرحرارته، اون جذابه و اون مرده». این گونه بود که جهان موسیقی در همهمه و التهابی شدید به فکر احیا یا به نوعی تقویت روحی گروه «دورز» برآمد.
کاپولا در فیلم «اینک آخرالزمان» یکی از آهنگ های آنها را استفاده کرد و ناشری اقدام به انتشار بیوگرافی معروفی از جیم موریسون که هنوز هم پرفروش ترین بیوگرافی اوست کرد، کتابی به نام «هیچ کس از اینجا زنده بیرون نمی رود» و آلبومی نیز شامل تعدادی از بهترین آهنگ های گروه منتشر شد. شیدایی و علاقه مفرط به دورز با همین خصوصیات حدوداً تا یک دهه نیز طول کشید تا اینکه الیور استون نیز اقدام به ساخت فیلمی به نام «دورز» کرد. فیلمی که «ول کیلمرز» در نقش جیم موریسون به عنوان خواننده ای عاشق و یاغی ظاهر شده است.
۲۵ سال از آن روزها گذشته است و دوباره دورز احیا شده است و به نظر می رسد که محبوبیت آنها در تمام این سال ها به هیچ وجه تنزل نکرده است. گلچین بهترین آهنگ های آنها به عنوان دهمین گلچین قرن شناخته می شود، در جایزه گرمی سال گذشته جایزه یک عمر فعالیت هنری را دریافت می کنند، ستاره آنها در پیاده روی معروف هالیوود کالیفرنیا کنده کاری می شود و موزه معروف راک اند رول برنامه ای با عنوان «آخرین میراث دورز» را در چهلمین سالگرد گروه برگزار می کند.
همچنین در آخرین جشنی که برای «پادشاه لیزارد» برگزار شد، ۶ آلبوم آنها با کیفیت بهتر مجدداً به بازار عرضه شد. نسخه های جدید آلبوم های ارائه شده البته شامل ترمیم هایی نیز هست که مثلاً بعضی از قسمت های سانسور شده و بروشورهای جدیدی برای آنها منتشر شده است.
مرگ او بسیار به تقدس امروزش کمک کرده است، مرگی که سال ها در ابهام بود و همین چند هفته پیش با ارائه کتابی مجدداً بر سر زبان ها افتاد. در ادامه یکی از معروف ترین گفت وگوهای جیم موریسون (یک سال پیش از مرگش) با «لیز جیمز» خواهد آمد.
***
من فکر می کنم که طرفداران دورز به شما به عنوان یک ناجی نگاه می کنند، رهبری که نیروی خود را معطوف آزادی کرده است. مسوولیت سنگینی به نظر می رسد، شما خودتان چطور به این موضوع نگاه می کنید؟
این کاملاً اشتباه است. من چطور می توانم منجی افرادی باشم که جرات ایستادن روی پای خود را ندارند و حاضر نیستند برای آزادی خود بجنگند؟ فکر می کنم که این حرف، دروغی بیش نیست. مردم فقط ادعا می کنند که می خواهند آزاد باشند. هر کسی می گوید آزادی بیشترین چیزی است که می خواهد، عزیزترین و مقدس ترین چیزی که می تواند به دست بیاورد. ولی این حرف ها همه مزخرف است. مردم می ترسند زنجیرهای دور خودشان را پاره کنند. این زنجیر ها امنیت آنها را فراهم کرده….آنها چطور از من یا از هر کس دیگری می توانند انتظار داشته باشند که آنها را به آزادی برسانیم، وقتی خودشان دنبال آزادی نیستند؟
چرا فکر می کنید مردم از آزادی می ترسند؟
فکر می کنم مردم به خاطر این در مقابل آزادی مقاومت می کنند که از چیزهای ناشناخته می ترسند. اما این مسخره است…. هر چیز ناشناخته می تواند شناخته شود. این جایی است که روح های ما به آنجا تعلق دارند…. تنها چیزی که آنها را راحت می کند، راحتی خودشان است، با بیشترین ترس و محافظه کاری که می توان تصور کرد. چیزی که باعث می شود آنها حتی در مقابل خودشان هم بی پناه باشند و در گودال ژرفی در ترس هر روزه فرو روند. ضمن اینکه ترس هیچ قدرتی ندارد و ترس از آزادی باعث محدود و در نهایت ناپدید شدن آزادی می شود. لذا آنها فکر می کنند که آزادند.
منظور شما از کلمه «آزادی» چیست؟
آزادی اقسام متفاوتی دارد، که غالباً نیز دچار سوء تفاهم های زیادی می شود. مهم ترین نوع آزادی، در آن حالتی است که شما بتوانید همان طور که هستید باشید. شما در زندگی روزمره خود دائماً نقش بازی می کنید. در نهایت توانایی احساس و تغییر در شما از بین می رود، چرا که ماسکی به صورت خود زده اید. تا زمانی که تک تک آدم ها در درون خودشان انقلاب نکنند، هیچ انقلابی در مقیاس وسیع شکل نمی گیرد. این اتفاق ابتدا باید در درون انسان ها بیفتد.
اما چگونه فردی می تواند قدرت کسب آزادی را که شما از آن صحبت می کنید به دست آورد؟
بعضی از انسان ها آزادی را مطابق میل خود رها کرده اند. ولی صرف نظر کردن آنها از آزادی در عین حال به آنها فشار می آورد. حبس با تولد آغاز می شود. جامعه و والدین تمام آزادی های ما، آزادی ای را که با تولد خود صاحب آنها هستیم، سلب می کنند، روش های ماهرانه ای که توسط آن هر انسانی را که دارای عاطفه و احساس است، محاکمه می کنند. شما می بینید که تمام کسانی که اطراف شما هستند، احساسات واقعی شان از بین رفته است. و شما هم از آنها تقلید می کنید.
یعنی شما می گویید ما تحت تاثیر و حمایت دائمی جامعه ای هستیم که احساس آزادی را در انسان ها از بین می برد؟
دقیقاً… معلمان، مبلغان مذهب و دوستان (اگر بشود نامشان را دوست گذاشت)، همه و همه جانشین والدین خود در این رفتار می شوند. آنها از ما می خواهند تنها آن احساسی را داشته باشیم که آنها می گویند. آنها از ما می خواهند احساسات واقعی خود را دور بریزیم. ما شبیه بازیگران آزادی هستیم که در این دنیا می توانیم در بین تحقیقات و توهمات خود پرسه بزنیم… جست وجوی بی پایان نیمه گمشده و حقیقی خودمان. وقتی دیگران می گویند که ما انسان هستیم، یعنی آنکه باید حقیقت درونی خود را نابود کنیم. یعنی تقریباً مرده باشیم… بهترین و دلسوزترین والدین و خویشاوندان کسانی هستند که همواره به این چهره های مرده صمیمانه لبخند می زنند.
به نظر شما آیا انسانی می تواند به صورت فردی خود را در مقابل این موانع سرکوبگر مصون نگه دارد؟
این آزادی که من از آن صحبت می کنم دادنی نیست. هیچ کس نمی تواند آن را به شما بدهد. هر کس باید خودش بخواهد و به دستش بیاورد. تو هنوز وابسته به دیگران هستی، وابسته به همان نیروهای سرکوبگر و اهریمنی خارج از خودت.
اما آیا امکان این نیست که انسان هایی که طالب آزادی هستند با هم متحد شوند و از نقاط قوت یکدیگر بهره ببرند؟
دوستان می توانند به هم کمک کنند. یک دوست واقعی کسی است که به تو اجازه می دهد کاملاً همان طوری که هستی، باشی (به خصوص در مورد احساسات). و هر آن چیزی که تو در لحظه حس می کنی برای آنها قابل باور و پذیرش باشد. این یک نوع عشق واقعی است. اغلب مردم عاشق تو هستند، برای اینکه تو این طوری وانمود کردی… و برای اینکه عشقت را نگه داری، مجبوری که دائماً در حال وانمود کردن و نقش بازی کردن باشی. این یک حقیقت است، ما در بند بازی ها و تصورات خود هستیم، و از بد روزگار مردم به این تصورات عادت کرده اند. آنها دائماً اضافات و ماسک های تازه تری را بر چهره می زنند. مردم زنجیره های دور خودشان را دوست دارند و فراموش کرده اند که واقعاً چه کسی هستند. و اگر شما بخواهید به یادشان بیاورید، از شما متنفر می شوند. فکر می کنند شما قصد دزدیدن گرانبهاترین دارایی هایشان را دارید.
این خیلی ناراحت کننده است. واقعاً آنها نمی توانند ببینند که شما در حال نشان دادن راه واقعی آزادی هستید؟
اغلب مردم درباره چیزهایی که از دست دادند یا مکان هایی در اجتماع که حاوی ارزش هایی برای انسان است ذهنیتی ندارند. آنچه حس می کنند را مخفی می کنند. فرهنگ تقلیدی ما، که از قضا می گویند که فرهنگ قدیمی است و باید مایه مباهات ما نیز باشد، غرایز اصلی و محرک های ما را واژگون کرده است.
شما در بعضی اشعارتان، ستایش و تکریم زیادی درباره انسان های ماقبل ما، نظیر هندی ها دارید؟ آیا منظور شما این است که جامعه ای که ما در آن زندگی می کنیم، باعث تباهی و نابودی آن تمدن های کهن شده است؟
نگاه کنید فرهنگ های دیگر چگونه زندگی می کنند، در صلح، در تطابق با طبیعت و جنگل و حیوانات. آنها هرگز دست به ساخت اسلحه های جنگی و میلیون ها دلار سرمایه گذاری برای حمله به کشوری که سیاست آن با سیاست کشورشان در تضاد است، نمی زنند.
ما در جامعه ای بیمار زندگی می کنیم.
درست است… و بدبختانه نسبت به بسیاری از بیماری های خود آگاه نیستیم… جامعه بسیاری از ارزش ها را در خود مدفون کرده است. و آزادی آخرین اولویت جامعه است.
اما آیا کاری از دست هنرمندان هم ساخته نیست؟ اگر شما به عنوان یک هنرمند، فکر کنید که نمی توانید کاری انجام دهید، چگونه می توانید ادامه دهید؟
من چیزهایی برای خودم درست می کنم. با جادوگری خاطرات آزادی را مثلاً با به وجود آوردن گروه دورز می سازم. شما فقط می توانید در سالن را باز کنید و مردم را به داخل بیاورید. ولی تا زمانی که آنها خودشان نخواهند، من واقعاً کاری نمی توانم بکنم. نه تنها من، بلکه هیچ کس نمی تواند. شاید مردمان قبل از ما مزخرفات کمتری برای از دست دادن داشته اند. فردی که حاضر است همه چیز، به جز پولش را از دست بدهد. تمام کارهایی که جامعه برای شست وشوی مغز ما انجام می دهد را باید بتوانی به گوشه ای پرت کنی و از شرش خلاص شوی. اما اغلب مردم نمی خواهند این کار را بکنند.
آرامگاه موریسون
منیع:
مترجم : کامران معتمدی
Related posts: