دوئنده را میتوان به نامهایی همچون شبح – روح و یا جن تشبیه کرد و نیز میتوان به عنوان نیرویی جذاب از طریق کشش و افسون شخصی نیز تعبیر شود . (در بسیاری از موسیقی های اصیل و عرفانی این حالت – شیدایی و خلسه وار وجود دارد ) . در فلامنکو ، این کلمه هم خانواده با حالتی شبیه خلسه عاشقانه یا احساساتی شخصی که از اجرای فلامنکو به شخص دست می دهد استفاده می شود.
دوئنده یک جوهر ، روح درونی است که در نتیجه در گیری شدید احساسی اجرا کننده ی فلامنکو با موسیقی ، آواز و رقص آزاد می شود. در موسیقی فلامنکو برای بیان این حالت و فضای ایجاد شده مابین اجرا کنندگان و شنوندگان ازهمین روش استفاده می کند و دوئنده را بعضی اوقات به عنوان جن یا پری نیز توصیف می کند.
در هر صورت ،پری فلامنکوی ما ظاهرا قدرت جادویی دارد که توانایی این را دارد تا شنوندگان را در حالتی از خلسه که شباهتی به هیپنوتیزم جمعی ندارد قرار دهد. دوئنده داخل قلب نفوذ می کند و دانه های جادویی برانگیختگی احساسی را که تمرکز حواس را مبهوت کرده و تخیل را تسخیر می کند ، در دل ما می پاشد.این ممکن است که منجر به حمله مست کننده لذت جویانه ای باشد که سبب میشود شما بی اختیار فریاد بزنید:
Ole اوله
فدریکو گارسیا لورکا شاعر اسپانیایی که سهم بسزایی در فرهنگ اسپانیا دارد و خود شیفته فلامنکو بود در این مورد بیان میدارد:
دوئنده یک نیرو و قدرت است نه تنها حالت و رفتار – یک کشمکس درونی و نه یک مفهوم و تصور و این برخواسته از اراده شخصی نیست بلکه برخواسته از فرهنگ از خون از تاریخ و از حرکات خلاقانه ی ماست
ارتباط روحانی و معنوی
به یاد ندارم که کجا خواندم. اما یک وقتی بعضی ها فلامنکو را به عنوان یک تشریفات مذهبی مقدس کولی ها توصیف می کردند. در این متن دوئنده ندای روحانیست که روح را به هستی زندگی متصل می کند و یا یک اشتیاق درونی برای یکی شدن با طبیعت. این دیدگاه صحیح و دلچسب است. اما من مخصوصا علاقه ای به دلالت این پدیده فقط به طور انحصاری برای کولی ها ندارم.
بدون فراموش کردن این که خیلی از آوازهای فلامنکو به عنوان قسمتی از آیین مذهبی کولی ها آغاز شدند ، می توانیم به راحتی پا را فراتر از احترام بگذاریم. من ، خودم به شخصه احترام زیادی برای فرهنگ کولی قائل هستم . اما این پایان راه نیست.
به عنوان یک موجود زنده، یک انسانی که نفس می کشد توانایی این را دارد که همان ندای دورنی که یک جیپسی معمولی دارد ، داشته باشد. من با جرات پا را فراتر می نهم و ادعا می کنم دوئنده به عنوان سهم طبیعی ، میراث روحانی همگان است و نه فقط کولی ها. هیچ نژاد و فرهنگی از دیگری معنوی تر و روحانی تر نیست. برای یک تحلیل هو شمندانه این چیز و برای فهم بهتر این که چگونه به فلامنکو ارتباط پیدا می کند ما میتوانیم از زاویای مختلف به خوبی به موضوع نگاه کنیم.
پس از این ، ارتباط ، موقعی که شخص کولی نیست- مثل خودم – موضوعی کلیدی است. پس بیایید از از این ذهن کولیانه خارج شویم به موضوع احاطه پیدا کنیم و ببینیم این مقصود واقعیش برای ما چیست.
اگر دوئنده را زیادی آرایش کنیم و به طور معنوی تفسیر کنیم خیلی شاعرانه و رمانتیک عمل کرده ایم( به عنوان چیزی که فنا پذیر محض است و فراتر از ذهن ماست). به علاوه اگر بیش از اندازه به این موضوع از این دید نگاه کنیم محتمل است که تصویر مغشوشی از واقعیت را اقتباس کنیم . و اگر به قدمهایمان درست نگاه نکنیم ممکن است که پرتگاه نزدیک شویم. بنابر این بیایید از این دیدگاه به آرامی دور شویم.
ارتباط ذهنی
بعضی از مردم به اندیشه خوانی – تله پاتی – اعتقاد دارند . این موضوع می تواند به طور کلی به انتقال افکار ما بین فضا از شخصی به شخص دیگر تعریف شود. در یک مصداق مشابه ، دوئنده، همچنین می تواند به انتقال احساسات در بین فضای اطراف تعبیر شود.
اگر در کاری که انجام می دهیم به اندازه کافی پر حرارت و احساساتی باشیم ، تماشا گران به محتوای احساسات طرح ریزی شده پی می برند و از آن متاثر می شوند. از فیلسوف مورد علاقه ام یودا در جنگ ستارگان!! نقل قول می کنم ” یا انجام بده یا نده . تلاش نکن” . توضیح اینکه در اینجا نگرانی از این که رقص خوب تمرین شده است یا نه و یا کسی متوجه نت از دست رفته در پاساژ پیکادو در آخرین فالستا می شود یا نه وجود ندارد. از این نما این بیشتر از یک انتقال افکار یا احساسات است. این مهم در جایی که همان گوهر ذاتی شخصی که شما باشید ،درهمان لحظه به دیگران انتقال پیدا می کند به یک پدیده ذهنی تبدیل می شود . ( در واقع مهم نفس و نیت اجرای شماست و اینکه باور داشته باشید به حس نه انگشتانتان ).
برای کارآمد شدن این موضوع من اعتقاد دارم که پایه و اصول اولیه برای نزدیک شدن به این امر این است که : از دیگران کپی برداری نکنید و یا سعی نکنید تظاهر به کسی کنید که نیستید .فقط خودتان باشید.
از روانشناس کارل جونگ نقل است که ناهشیاری جمعی همان ارتباط ذهنی است که ما را درسرتاسر زمان و مکان پیوند می زند. این چیزیست که هیچ وابستگی به فرهنگ ، نژاد و یا زبان ندارد ( ناهشیاری مبنی بر ذهنیست که خود را فارغ از زمان و مکان میبیند بدنبال تفسیر نیست بلکه ذهنی تسلیم شده در مقابل این جریانات حسی میباشد)
در قسمت قبل بیشتر به موسیقی فلامنکو پرداخته شد . در این قسمت سعی شده است تا دیدگاهمان را فرارتر از این سبک برده و به سایر سبکهای موسیقی نیز نگاهی داشته باشیم مانند موسیقی راک . این فضای روحی عجیب میان نوازنده و تماشاچی واقعا از چه چیزی نشات گرفته شده است ؟ آیا یک نیروی فراتر از قوه عقل و درک ؟ آیا میتوان آنرا بعنوان پدیده ای غیرمادی اما حقیقی توصیف نمود ؟
این حالت میان نوازنده و تماشاچی را همواره حس کرده ایم اما نوازندگان حرفه ای همواره از حسی عجیب در نوازندگی صحبت میکنند جایی که انگشتان و دستها فارغ از مسائل چون تکنیک حرکت میکنند و این نوازنده است که غرق در درون خویش میشود شاید عنوان خلسه بتنهایی پاسخگو نباشد . زمانی که ثانیه ها گم میشوند- زمان و مکان فراموش شده و این نوازنده است که غرق در ساز خود میشود.
حامد فتحی
پ
ارتباط شیطانی
بعضی مواقع دوئنده را بامیتوان با دیدگاه تیره ای به تصویر کشید.
بعضی ها هستند که اساسا از دوئنده به عنوان شیطان یاد می کنند که اجرا کنندگان از درون آن را به منظور زیبایی و لذت بخش بودن صحنه با یک کیفیت معنوی فرا میخوانند. وقتی این حالت و کیفیت بروز میکند با افسون و طلسم ،شنوندگان درگیر موضوع می شوند. شاید درک این مطلب برای مخاطب امروزی اندکی دشوار باشد اما در ادامه متوجه خواهیم شد که این اعتقاد آنچنان از ذهن ها دور نیست.
ارتباط جنسیتی
تا به حال به صورت ماجراجویانه رقاصی که با نهایت سرعت در حال پرواز در رقصش است نگاه کرده اید؟ این موضوع را شاید بعضی افراد به عنوان حرکتی نمایشی تلقی کنند اماحرکات و ژست های اغوا کننده قسمتی از چیزهایی است که که یک رقاص در کلاس رقص یاد می گیرد.و این چیزی نیست جز استفاده ابزاری از تمایلات جنس مخالف . اما این حقیقت غیر قابل انکار میباشد که بیان احساسی و پر حرارت از درون شخص بیرون می آید.و البته ذکر این نکته لازم است که همه رقصها برای اغوا کنندگی ساخته نشده اند ومقصود من رقصهایی مثل بولریا ، تانگو و رقصهایی شبیه به این هاست. روی هم رفته زیبایی و شکوه هر کدام از رقصها موضوعی متفاوت را در خود دارا میباشند همانطور که گاهی اوقات با مطالعه در سنتهای رقص فلامنکو متوجه میشویم برخی از رقصها مختص به مردان میباشد..
کنسرتهای راک و یک ویولونیست نا آرام
من فکر میکنم در اینجا ذکر این نکته مفید است که دوئنده از نوع وحشی و رام نشده که به طور عادی با فلامنکو مربوط است فقط مختص فلامنکو نیست. در کنسرتهای خوب راک همچنین چیزی قابلیت تجربه کردن را دارد. برای مثال کسانی که شاهد هیجان زیاد توده های مردم در کنسرتهای بیتل ها بودند می دانند من از چه چیزی صحبت می کنم.موسیقی آن ها زندگی و نیروبخش بود. به نظر من بیتل ها دوئنده را به مقدار زیادی در تسخیر خود داشتند .
بیتل ها یک رویداد مرموزی بودند که هنوز خیلی از مردم نمی توانند درک کنند.بیماری – (beatlemania)- برای پدیده شناسان (و روانشناسان) زمان خوبی برای مطالعه و تحقیق در زمینه هیجان توده و جمعیت کثیری از مردم برای بیتل هابود.
beatlemania:
نوعی دیوانگی بی ضرر که در سال ۱۹۶۳ از بریتانیا بر خواست
با اینکه ۱۲ سال داشتم به خوبی می توانم به یاد بیاورم که موسیقی های اولیه آنها چگونه مرا جادو می کرد. تاثیر آنها بر من عمیق و پایدار بود.
یک نمونه بسیار معروف در موسیقی کلاسیک برای مثال زدن نیکولا پاگانینی ویولنیست افسانه ای و اجرا کننده ی بی نظیر است.
نابغه ای که هنوز هم او را برترین نوازنده تاریخ موسیقی جهان یاد میکنند .
به عقیده خیلی ها او دارای قدرتی ما فوق بشری بر روی ویولن بود.
اجرا های پر جلوه ی احساستی او شایعات را در مورد این که او با شیطان میباشد را در بین عموم مردم به یک یقین تبدیل کرده بود . بعضی ها برای توضیح تکنیک بی نظیرش ادعا می کردند که شیطان در آرنج اوست. حتی بعضی ها قسم می خوردند که می دیدند شیطان دست پاگانینی را هدایت و آرشه را راهنمایی می کند. و حتی در هنگام یکی از اجراهای او این تفکرات باعث بیهوش شدن یکی از تماشاچیان و فریاد دیگری مبنی بر دیدن شیطان شده بود !
این یک پدیده جغرافیایی نیست
به عقیده کسانی که متعصب هستند می گویند کافی نیست که شما کولی باشید. بلکه باید از آندالوچیا نیز بر خاسته باشید. این یک مقدار خودپسندانه به نظر می رسد و همینطور شاید در ذاتش مخالف حقیقت موضوع ما باشد. آیا این به این معنی است که دیگران توانایی به وجود آوردن همان حال وهوا و افسونگری دوئنده را ندارند؟
افسانه های رایج ، ناعادلانه به ما نوعی تعصب منطقه ای تحمیل می کنند که در واقع برای ضمیر نا خود آگاه همه انسانها انسانها قابل لمس است. برای من اهمیتی ندارد که بیتلها از لیورپول برخاسته بودند. چه کسی گفته است که یک گروه راک ان رول خوب باید حتما آمریکایی باشد. من فکر میکنم هنوزهم خیلی از مردم به این افسانه ها معتقد هستند. اما چگونه بیتلها باعث شدند که شما “احساس” کنید چشم انداز موسیقی پاپ برای همیشه دگرگون شده است؟ کاملا شبیه این موضوع در مورد آوازهای فلامنکو صدق میکند. من حتی اهمیتی به این نمیدم که آیا چیزی که آنها می خوانند می فهمم یا نه. اگر به اندازه کافی احساسات ما به حرکت در بیاید همه ما قابلیت درک احساسی نامرئی مانند دوئنده داریم و میتوانیم آن را لمس کنیم. شاید این جادو کوتاه و زود گذر باشد اما در آن موقع است که امکان دارد شما به یک حالتی مانند هیپنوتیزم وارد شوید. مثل گیجی بین بیداری و آغاز خواب. زمانی که قسمت تحلیلی مغز به تعطیلات میرود و بقیه مغز در حال لذت بردن از آزادی و شناور بودن در فضایی بی انتها هستند. در این موقع نیازی به این نیست که فکر کنید آیا کولی اسپانیایی هستید یا نه
Related posts: