ال دى میولا، که یکى از محبوبترین گیتاریستهاى موسیقى Jazz و Rockjazz در سه دهه گذشته به شمار مىآید، روز چهارشنبه (۸ نوامبر) در چارچوب فستیوال لورکوزن به روى صحنه رفت.
او که در سال ۱۹۵۴ در خانواده اى آمریکایى ایتالیایى بدنیا آمده، بعد از پایان دوران مدرسه، وارد کالج معروف موسیقى برکلى شد و در سن ۱۹ سالگى نخستین قدمهاى جدى خود را تجربه کرد. چیزى نگذشت که چیک کوریا، یکى از پیانیستهاى معروف دنیا به استعداد این نوازنده جوان پى برد و او را به جمع گروه Return to Forever ملحق کرد.
در واقع سیر موفقیتهاى ال دى میولا از آن زمان شروع شد و در همان نیمه دوم دهه هفتاد میلادى جوایز زیادى را کسب کرد. دهه هفتاد، دهه ال دى میولا بود و بسیاریها او را سالیان سال فرزترین گیتاریست دنیا مىدانستند.
انتشار آلبومهاى سولو از جمله Land of the midnight sun در سال ۱۹۷۶، Elegant Gypsy در سال ۱۹۷۷ و Casino در سال ۱۹۷۸ جایگاه این ستاره را در آسمان موسیقى Jazz مستحکم کردند. در کارهاى این گیتاریست معروف، سبکهاى راک، Jazz، لاتین و موسیقى جهانى با هم پیوند خورده اند.
یکى از نقطه هاى اوج فعالیتهاى ال دى میولا اجراى برنامه اى مشترک با جان مکلفلین و پاکو د لوسیا در سال ۱۹۸۱ بود که تحت عنوان «جمعه شب در سانفرانسیسکو» انتشار پید کرد و تا به حال بیش از ۲ میلیون بار هم به فروش رفته است. ۱۵ سال بعد از این ماجرا، این سه هنرمند دوباره دست به همکارى زدند و ضمن انتشار آلبومى مشترک، تورى جهانى برگزار کردند.
ال دى میولا در جریان فعالیتهاى طولانیش، همیشه در تلاش بوده که با آهنگسازان، خوانندگان و نوازندگان دیگر همکارى کند، چه هنرمندانى که به اصطلاح هم کیش و هم مسلک او هستند و چه چهرههایى برجسته و کاملا متفاوت از دنیاى موسیقى پاپ و کلاسیک، چون لوچیانو پاواروتى، پاول سایمون، فیل کالینس، سانتانا و فرانک زاپا که او با آنها به روى صحنه رفته و یا در استودیو همکارى داشته. ناگفته نماند که ال دى میولا تا به حال بیش از ۲۰ آلبوم سولو به انتشار رسانده منتشر کرده است.
یکى دیگر از چهرههاى برجسته اى که از او سخن رفت و در روز ۹ نوامبر، یعنى یک روز پس از ال دى میولا در فستیوال لورکوزن به اجراى برنامه پرداخت، پاکو د لوسیا، ستاره بى چون چراى آسمان فلامنکو است. درخور توجه آنکه برگزار کنندگان این فستیوال، پنج سال تمام تلاش کردند تا اینکه پاکو د لوسیا سرانجام راضى شد، براى اجراى برنامه به این جشنواره بیاید و با چمدانى پر از قطعات قدیمى و جدیدش به روى صحنه رود.
پیش از کنسرت پاکو د لوسیا و گروهش، رافائل کورتز یکى از گیتاریستهاى معروف اسپانیایى تبار بزرگ شده در آلمان با گروهش برنامه داشت و کنسرتى پرشور و حال اجرا کرد که رقص فلامنکو را نیز دربر مىگرفت. کورتز ۳۳ ساله که یکى از استعدادهاى بزرگ فلامنکو محسوب مىشود و تا کنون چند آلبوم هم منتشر کرده، از تکنیک فوق العاده اى برخوردار است.
در فستیوال لورکوزن تماشاچینان مىتوانستند حرکات پنجه این گیتاریست را روى مانیتورها از نزدیک ببینند، اما سرعت انگشتاش بحدى زیاد بود که باز هم بسختى مىشد، انگشت گذاریهاش را دنبال کرد.
و اما کنسرت پاکو د لوسیا که یک و ساعت و نیم طول کشید: این گفته که هیچ نوازنده دیگرى به اندازه پاکو د لوسیا نتوانسته نقش گیتار را در موسیقى فلامنکو دگرگون کند، به هیچ وجه مبالغه آمیز نیست. حاضرین در این کنسرت براحتى مىتوانستند پى ببرند که چرا این هنرمند، جایگاهى خاص در آسمان فلامنکو دارد.
پاکو در طى چهل سال فعالیت هنریش موفق شده، موسیقى فلامنکو و نواى گیتار فلامنکو را در سراسر دنیا به شهرت برساند و همچنین الهام بخش و تاثیرگذار چندین نسل از نوازندگان جوان گیتار فلامنکو باشد. البته نه تنها نوازندگان گیتار فلامنکو در خود اسپانیا و در سراسر جهان از پاکو د لوسیا تاثیر گرفته اند، بلکه نوازنده ها و موزیسینهاى سبکهاى دیگر هم از طریق او، مجذوب و شیفته موسیقى فلامنکو شده اند.
بهرام آقا خان، یکى از نوازندگان برجسته گیتار فلامنکو در ایران که خود نیز کارهاى پاکو د لوسیا را در کنسرتهایش اجرا کرده، درباره نقش او مىگوید:
«پاکو د لوسیا براى همه جایگاه خاصى دارد. یعنى اگر پاکو د لوسیا نبود، هنوز شاید کسى به خودش جرات نمیداد که موسیقى فلامنکو را متحول کند. همانموقع هم خیلى از اینهایى که سنتى بودند، مخالف این بودند. مثلا گیتار و بیس را جرات کرد و آورد توى گروه و یا مثلا رفته بود با جان مک لفلین و آل دى میولا مثلا توى آمریکا در سبک Jazz همکارى کرد … خیلى هم اذیت شد، خودش در زندگینامهاش میگوید.
او با این کار موسیقى فلامنکو را بسیار آورد بالا. البته باید این را هم بگویم که هر کسى رنگ خودش را دارد و رنگآمیزى خودش را. الان اگر براى نمونه ویسنته آمیگو نباشد خلاء بسیار بزرگى هست، با اینکه خب پاکو د لوسیا از همه مقامش بالاتر است، ولى هرکدام از اینها نباشند … به هر حال هر فکرى چشمه زاینده خاص خودش هست و هر کدام از اینها موزیک خاص خودشان را دارند. ولى با وجود این، پاکو د لوسیا براى همه یک آدم جدایى هست، از این لحاظ که موسیقى را خیلى تغییر داد و با جسارتش موسیقى فلامنکو را جهانى کرد و احترام و اعتبارش را بالا برد.»
پاکو د لوسیا در کنسرتى که به همراه گروهش در فستیوال لورکوزن اجرا کرد، در کنار گیتار فلامنکو، از سازهاى گیتار باس، ساز کوبه اى کاخن و دیگر سازهاى پرکاشن، کى بورد، سازدهنى و دو خواننده استفاده کرد.
شکى نیست که شنیدن موسیقى فلامنکو از زبان سازدهنى و یا گیتار بیس براى بسیارى از شنوندها جالب و غافلگیرکننده بود. البته در مرکز قطعات خود پاکو د لوسیا قرار داشت و با گیتارش حاضرین در کنسرت را به دنیایى مىبرد که لحظه اى خستگى و کسلى درآن حس نمیشد.
خیلى از قطعات تم مشخصى داشتند که نوازنده ها بعد از مدتى به آن بازمیگشتند و دوباره سر نخ را به شنونده مىدادند، اما در بین کار، او را با خود در مسیرى همراه مىکردند که براى شنونده ناآشنا بود و هر لحظه با جذابیتى دیگر روبرو مىشد.
ناگفته نماند، پاکو د لوسیا که اسم واقعیش، فرانسیسکو سانچز گومز است، در روز ۲۱ دسامبر ۱۹۴۷، یعنى ۵۹ سال پیش، در شهر Algeciras واقع در منطقه اندلس در جنوب اسپانیا به دنیا آمد و پیش از اینکه پا به دبستان بگذارد، قدم به دنیاى فلامنکو گذاشت. پاکو د لوسیا همیشه در جستجو و در تلاش کشف افقهاى تازه بوده و در این راه، هم پیوند موسیقى فلامنکو با ریتمهاى موسیقى کشورهاى دیگر از جمله برزیل را تجربه کرده و هم تلفیق فلامنکو با موسیقى Jazz را.
همکارى و همنوازى او با دو گیتاریست صاحبنام موسیقى Jazz ، جان مک لفلین و ال دى میولا سبب شد که پاکو د دلوسیا در بین عموم به شهرت برسد و ارائه آلبوم Friday night in San Francisco که با همکارى این دو نوازنده در سال ۱۹۸۱شکل گرفت، باعث شد که نام پاکو د لوسیا در ذهن علاقمندان به موسیقى Jazz و راک نیز نقش ببندد.
پاکو د لوسیا امروز، به عنوان هنرمندى چیره دست و خلاق توانسته، موسیقى فلامنکو را متحول کند و حتى موسیقى گیتار کلاسیک قرن بیستم را تحت تاثیر قرار دهد و این مسئله را مدیون دو چیز است: یکى پدرش که گیتاریستى متوسط محسوب مىشد و در همان وقت، به استعداد شگفت انگیز پسرش پى برد و دوم به جدیت و پشتکار خودش.
پاکو د لوسیا پنج ساله بود که پدرش اولین گیتار را به او هدیه داد. خودش هم به او نوازندگى گیتار را آموخت و پاکو را به دنیاى فلامنکو وارد کرد. پاکو د لوسیا در همان دوران کودکى روزى ده ساعت تمرین مىکرد و جاى تعجب نیست که اولین کنسرتش را در سن یازده سالگى اجرا کرد و در دوران نوجوانى هم با یک گروه فلامنکو کنسرتهاى متعددى در آمریکا برگزار کرد.
در سال ۱۹۷۳ و در سن ۲۶ سالگى بود که پاکو د لوسیا به شهرتى جهانى دست پیدا کرد و عاشقان موسیقى در سراسر دنیا با استعداد و نواى بى نظیر گیتارش آشنا شدند. عشق پاکو د لوسیا فلامنکوست، زبان پاکو د لوسیا فلامکنوست و در یک کلام، خود پاکو د لوسیا فلامنکوست.
بد نیست در پایان نیم نگاهى هم به تاریخچه فستیوال معتبر موسیقى Jazz در لورکوزن بیاندازیم که براى بیست و هفتمین بار برگزار شد. شهر لورکوزن که بعضى از دوستداران فوتبال شاید با نام آن از طریق باشگاه بایر لورکوزن آشنا باشند، در غرب المان و در نزدیکى شهر کلن قرار دارد.
در سال ۱۹۷۸ چند نفر از علاقمندان موسیقى جاز در لورکورزن تصمیم گرفتند که اولین Jazz Club را در این شهر به راه اندازند تا از این طریق در اشاعه و معرفى موسیقى Jazz سهیم باشند. لورکوزن که شهریست صنعتى، در سال ۱۹۸۰پنجاهمین سالگرد بنیانگذاریش را جشن مىگرفت و به این مناسبت بود که اولین فستیوال موسیقى Jazz در این شهر شکل گرفت.
این فستیوال با چنان استقبال و موفقیتى روبرو شد که در تداوم اون تردیدى نبود. خلاصه اینکه انجمن فستیوال موسیقى Jazz لورکوزن تشکیل شد که برنامه ریزى و برگزارى این فستیوال را برعهده گرفت.
این جشنواره در طى ۲۶ سال گذشته به یکى از رویدادهاى مهم فرهنگى ملى و بین المللى بدل شده و درواقع مهمترین فسیتوال موسیقى Jazz در کشورهاى آلمانى زبان محسوب مىشود. هر سال بیش از ۲۰ هزار نفر از علاقمندان به طیفهاى مختلف موسیقى Jazz و موسیقى جهانى عازم این شهر مىشوند تا در طول برنامه هایى که معمولا یک هفته طول مىکشد، ستاره ها و چهره هاى برجسته اى را از نزدیک ببینند و به کارهایشان گوش بسپارند.
در طى ۲۶ سال گذشته هنرمندهاى بزرگى چون رى چارلز، بى بى کینگ، هربى هانکوک، نایجل کندى، دیو بروبک، چت بیکر، فاون موریسن و جان مک لفلین در این فستیوال حضور پیدا کردند. یکى از دوره هاى فراموش نشدنى این فستیوال معتبر در سال ۱۹۹۰ بود که در چارچوب آن، مایلز دیویس ستاره درخشان و پرنفوذ موسیقى Jazz به روى صحنه رفت.
در فستیوال لورکوزن طیفهاى مختلف موسیقى عرضه مىشوند. براى نمونه در فستیوال امسال، ساز گیتار نقشى محورى در برنامه ها بازى مىکرد و چهرههایى چون، پاکو د لوسیا، ال دى میولا، رافائل کورتز، بادى اسد و سعاد ماسى به عنوان نماینده سبکها و رنگهاى مختلف این ساز در این فستیوال شرکت جستند.
البته از آنجایى که مرز بین سبکهاى مختلف، دیگر آنقدر شفاف و دقیقا مشخص نیست، گروهها و هنرمندانى هم که در فستیوال لورکوزن حضور مىیابند، کارهایى اجرا مىکنند که الزاما موسیقى Jazz یا به عبارتى Jazz به اصطلاح خالص نیست، اما در آنها رنگ و بوى این موسیقى بخوبى محسوس است. برگزار کنندگان این فسیتوال، به ویژه در سالهاى اخیر سعى داشتند که با دعوت از چهرهایى کاملا متفاوت، تنوع زیادى به برنامه ببخشند و از این راه مخاطبان بیشترى جذب کنند.
منبع:شهرام احدى
http://www2.dw-world.de
Related posts: